Plantaardig bakken voor beginners – een ultieme gids

Enkele weken geleden zat Sofie van Sofinesse in mijn keuken. Al maandenlang babbelen wij regelmatig via messenger, over de leuke en minder leuke momenten van het moederschap. Toen na een heel lange zoektocht bleek dat Felix, haar jongste zoontje, koemelkallergie heeft, bood ik haar aan om te helpen. Bakken is niet haar grootste talent (zij is vb. wel heel erg goed in schrijven!), dus ik stelde haar voor om mijn tips & tricks met haar te delen.

Tijdens de middag heb ik haar wat overrompeld, dus ik dacht: ik schrijf alles eens uit. Want jullie, lieve lezers, zullen aan deze ultieme gids voor de beginnende vegan bakker ook wel wat hebben :-).

Normaal ben ik altijd enorm voorbereid als het op bakken aankomt. Ik bedenk op voorhand wat ik ga maken, en zet alles netjes klaar.
Deze keer besloot ik het anders aan te pakken, om te zien hoe het zou uitdraaien en om alles zo spontaan mogelijk te laten verlopen. Dat was geen slecht plan, want één van de voordelen aan vegan bakken is dat, als je voorraadkast goed gevuld is, je altijd wel iets uit je mouw kan schudden.

We bakten appel-speculoosmuffins (wat speculoos, dat is vanzijneigen vegan, en dit recept is een soort basisrecept voor vegan muffins), en Sofie koos ook pindakaaskoekjes uit.

Tijdens de gezellige namiddag was ik zodanig druk in de weer met alles uitleggen en bakken, dat ik maar één foto nam. Dus ik bakte vorig weekend nog eens muffins, om jullie van fotomateriaal te voorzien :-).

Maar goed, we beginnen bij het begin. De voorraaadkast, en de keukentools! Onderstaande lijstjes lijken misschien indrukwekkend, maar ze vallen echt wel goed mee.

DE VOORRAADKAST

• Granen, bloem en meel: havermout, havervlokken, tarwebloem, speltbloem, boekweitmeel, kikkererwtenmeel, sojameel, …
• Fruit: vers (appels, diepvriesfruit, citroen, limoen, gember, avocado, …) en gedroogd (abrikozen, cranberries, dadels, rozijnen, vijgen, ..)
• Kruiden en specerijen: zout, gember, kaneel, kardemom, nootmuskaat, speculooskruiden, …
• Noten en notenpasta’s: amandelen, cashewnoten, hazelnoten, macadamianoten, paranoten, pecannoten, pinda’s, pistachenoten, walnoten, amandelpasta, hazelnootpasta, pindakaas, …
• Pitten en zaden en pasta’s: pompoenpitten, zonnebloempitten, chiazaad, lijnzaad, maanzaad, sesamzaad, tahin, …
• Olie en azijn: (geen olijfolie!), zonnebloemolie, arachideolie, maïsolie, kokosolie, sojaboter/margarine, appelazijn, …
• In de koelkast: zijden tofu, plantaardige yoghurt (yofu), opklopbare sojaroom
• Plantaardige dranken: sojamelk, amandelmelk, hazelnootmelk, rijstmelk, kokosmelk, …
• Zoetmiddelen: kristalsuiker, licht- en donkerbruine basterdsuiker, rietsuiker, poedersuiker, agavestroop, ahornstroop, rijststroop, kokosbloesemsuiker, …
• Andere: chocolade of chocolate chips, cacaopoeder, baksoda, bakpoeder, maïzena of arrowroot, vanille-extract, amandelextract, agar agar, geraspte kokos, kokosvlokken, droge of verse gist, koffie, …

KEUKENTOOLS

• aardappelmesje
• snijplank
• garde
• pannenlikker
• microplane zester
• dunschiller
• maatbeker
• cups en lepeltjes
• mengkommen
• ovenwanten
• schort
• zeef
• kookwekker
• oventhermometer (eventueel)
• citruspers
• weegschaal
• mixer
• blender
• keukenrobot (eventueel)
• steelpannetje
• cakevorm
• ronde taartvorm
• springvorm
• muffinvorm
• bakplaat
• bakpapier (of een silicone bakvel)
• cakepapiertjes (of siliconen vompjes)
• rooster
• deegrol
• koekjesvormpjes
• paletmes
• spuitzak en spuitmondjes
• tandenstokers
• bakbonen

HET ECHTE WERK: PLANTAARDIG BAKKEN

Melk, room, boter, … vervangen

De meeste ingrediënten kun je vervangen door een gelijkaardig plantaardig product:

• room > sojaroom, haverroom, speltroom, …
• slagroom > opklopbare sojaroom (vb. Soyatoo)
• melk > sojamelk (ook ongezoet en met smaakjes), havermelk, speltdrink, diverse notendrinks, diverse rijstdrinks, kokosmelk, …
  • notendrinks zijn lekker in combinatie met chocolade, vb. hazelnoot-chocolademuffins
  • kokosmelk geeft een rijke, vochtige cake, vb. mango-kokoscake
• yoghurt > sojayoghurt (‘yofu’)
  • yofu zorgt voor een vochtigere structuur, ideaal bij vb. frangipanetaart
• plattekaas > zijden tofu of Alpro Go On
  • vb. frambozen’cheese’cake
• gelatine > agar agar
• boter > plantaardige margarine, plantaardige olie, (gesmolten) kokosolie
• honing > agavesiroop, ahornsiroop

Eieren vervangen

Tot nu toe was het eenvoudig. Maar nu komt het. Eitjes. In sommige recepten kan je ze gewoon weglaten, maar het beste is om ze te vervangen, want eieren hebben verschillende functies: ze zorgen voor binding, en hebben ook een rijzende functie.
In de biowinkel kan je kant-en-klare eivervangers vinden, zoals vb. no-egg, maar ik ben een grotere fan van huis-, tuin- en keukenmiddeltjes.

Onderstaand lijstje geeft enkele mogelijkheden weer om 1 ei te vervangen, als binding wil hebben:

• 60 gram appelmoes of pompoenpuree
• een halve rijpe gepureerde banaan
• 2 EL maïzena + 2 EL water
• 1 EL gemalen lijnzaad + 3 EL water
• 1 EL chiazaad + 3 EL water
• 4 EL yofu
• 4 EL zijden tofu

Als je ervoor wil zorgen dat je gebak goed wil rijzen, is er de Heilige Drievuldigheid binnen het vegan bakken:

• bakpoeder
• baksoda (of natriumbicarbonaat)

• appelazijn – dit zuur zorgt voor de activering van baksoda. No worries: je proeft dit niet :-).

Deze drie functioneren het best samen; zo krijg je een luchtig gebak. Belangrijk om te weten is dat bakpoeder en baksoda beginnen te reageren als ze in aanraking komen met vocht.

Daarom is het handig om eerst alle droge ingrediënten in een kom te mengen, en alle natte ingrediënten in een andere kom, en pas op het laatste alles bij elkaar te mengen. Doe dit vlak voor het gebak de oven in gaat, zo heb je het beste resultaat.

Helemaal op het einde kan je dan nog stukjes toevoegen: chocolade, speculoosbrokjes, appelstukjes, nootjes, …

Het resultaat van bakpoeder – baksoda – appelazijn zijn goed gerezen, luchtige cakejes:

Nog enkele algemene tips:

• In gebak voeg ik altijd een beetje zout toe: zout versterkt zoet.

• Als je vloeistoffen moet afmeten, doe dan altijd eerst de olie, en daarna pas vb. stroop. Dan blijft niet alle stroop in je maatschepje plakken.
• Eieren vervangen lukt prima met bovenstaande trucjes, maar als je een klassiek recept kiest waar meer dan 3 eieren in gebruikt worden, dan ga je beter op zoek naar een ander recept.

Zo, dat was een behoorlijk lange blogpost!

Eigenlijk was plantaardig (leren) bakken en experimenteren het prille begin van deze blog.  Door de jaren heen heb ik enorm veel geleerd, met vallen en opstaan. Want ook in de keuken van Fieke komen er al eens misbaksels uit de oven!

Het is een feit dat je, als het op zoete gerechten aan komt, rekening moet houden met hoeveelheden en verhoudingen, maar ik geef doe dat er vaak dingen uit de losse pols worden gebakken. Of sommige recepten heb ik al zo vaak klaargemaakt dat ik ze uit het hoofd ken.

Het eerste bakboekje dat ik kocht was Vegan Cupcakes Take Over The World, en ik gebruik dat boekje nu nog steeds heel regelmatig. Het valt al half uiteen, en zit onder de vlekken, maar dat heeft ook zijn charmes, nietwaar?

Heb je de smaak te pakken gekregen en wil je graag aan de slag met plantaardig gebak? Check dan zeker mijn recepten!

Bakken jullie graag plantaardig?
Hebben jullie nog tips of aanvullingen? Ik lees het graag in de comments!